سیطره نگران کننده ترجمه بر تألیف

حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان به‌دلیل گروه سنی خاصی که مخاطبان هدف آنها هستند از حساسیت زیادی برخوردارند؛ از همین رو هرازگاهی شاهد برپایی جشنواره‌ها و حتی ارائه فهرست‌های مختلفی برای معرفی آثار برگزیده به خانواده‌ها هستیم. اقداماتی که از جمله آنها می‌توان به معرفی فهرست کتاب‌های استاندارد این حوزه از سوی تشکل‌هایی همچون شورای کتاب کودک اشاره کرد؛ در همین زمینه از سال 1399 شاهد برپایی جایزه‌ای با عنوان «کتاب ماه و سال کودک و نوجوان» به دبیری مصطفی رحماندوست هستیم.
جای خالی کتاب خوب تألیفی
آغاز برپایی این جایزه از بهار پیش رو خواهد بود؛ هرچند که این نخستین برنامه‌ای نیست که با چنین محوری از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود. محمدرضا زمردیان، معاون فرهنگی کانون که ریاست شورای تگذاری این جایزه را هم برعهده دارد با ذکر توضیحات بیشتری درباره ضرورت برپایی چنین رویدادهایی به «ایران» گفت:«حوزه کتاب، بویژه با تأکید بر گروه سنی کودک و نوجوان از مهم‌ترین بخش‌های فرهنگی‌مان به‌شمار می‌آید؛ ضرورت این مسأله بویژه در شرایط نابسامان امروز بازار کتابمان بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند.» این فعال فرهنگی ضمن تأکید بر اینکه وجود کتاب‌های ترجمه شده هم از ضروریات است چرا که فرصتی برای آشنایی با داشته‌های نویسندگان دیگر نقاط جهان را فراهم می‌کند ادامه داد:«وجود همزمان کتاب‌های تألیفی و ترجمه شده از ضروریات بازار نشر است، اما نکته‌ای که این روزها باعث نگرانی شده سیطره ترجمه بر تألیف است. امروز جای خالی کتاب‌های خوب و برخوردار از استانداردها در آثار تألیفی احساس می‌شود.»
او معتقد است که با برپایی چنین رویدادهایی و معرفی آثار برتر می‌توان همزمان به دو هدف دست یافت؛ نخست، مطلع کردن خانواده‌ها از کتاب‌های خوب و دوم، تشویق نویسندگان جوان به تألیف آثار ارزشمند. زمردیان افزود: «با وجود آنکه زمان چندانی از اعلام عمومی فراخوان حضور در این جایزه نمی‌گذرد اما شاهد استقبال خوب ناشران و اهالی کتاب هستیم.»
نگاه‌های حزبی جایی در این جایزه ندارد
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خطاب به اهالی نشر و نویسندگان تأکید کرد این جایزه به دور از هر نگاهی حزبی برگزار می‌شود و حتی بحث ناشران هم تفاوتی میان ناشران دولتی و خصوصی قائل نخواهد شد.
زمردیان در پاسخ به اینکه چرا این جایزه عنوان ماه و سال دارد توضیح داد:«بخشی از جایزه به شکل فصلی با معرفی فهرست آثار برگزیده برگزار خواهد شد؛ بهار سال آتی نخستین دوره برپا می‌شود. در پایان هر سال هم از میان آثار منتخب فصلی داوری نهایی انجام شده و نتیجه اعلام می‌شود. مهم‌ترین هدفی که از برپایی این جایزه دنبال می‌شود کمک به خانواده در آثار مناسب فرزندانشان است.»
در مرحله نخست داوری‌ها داوران به بررسی آثار منتشر شده در سال 1398 می‌پردازند. به گفته زمردیان شورای تگذاری این جایزه تمهیداتی هم برای علاقه‌مندانی اندیشیده که تا به امروز موفق به انتشار آثار خود نشده‌اند. او در همین رابطه تأکید کرد:«بخشی از این جایزه هم به نویسندگانی تعلق دارد که آثار شاخصی نوشته‌اند اما موفق به انتشار آنها نشده‌اند، به این افراد هم در انتشار نوشته هایشان کمک خواهیم کرد.»
البته این جایزه تنها به ادبیات داستانی تعلق ندارد، حوزه شعر هم دیگر بخشی است که در فراخوان از آن صحبت شده است. او ادامه داد:«با وجود ضعفی که متوجه بازار نشر کتاب‌های این حوزه شده اما نباید فراموش کرد که در میان آثار تألیفی‌مان هم کم نیستند آثاری که حتی فراتر از مرزهای کشورمان و در سطح بین‌المللی درخشیده‌اند. نه تنها کانون، بلکه دیگر تشکل‌ها و ارگان‌هایی که کاری در این زمینه از عهده‌شان ساخته است باید تلاش کنند تا اوضاع بهبود پیدا کند.»
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ضمن دعوت از اهالی نشر از همه تشکل و سازمان‌هایی که در این زمینه فعالیت دارند هم درخواست کرد که در برپایی هرچه هدفمندتر این جایزه به کانون پرورشی کمک کنند. او در پایان گفته‌هایش به اهالی کتاب اطمینان خاطر داد که متولیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تا حدی که بودجه آنان اجازه بدهد به نویسندگان در ترجمه و انتشار کتاب‌های برگزیده در کشورهای دیگر هم کمک خواهند کرد.

مریم شهبازی
خبرنگار

وب سایت تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی جایزه ,آثار ,کتاب‌های ,برپایی ,می‌شود ,کانون ,پرورش فکری ,کانون پرورش ,فکری کودکان ,فرهنگی کانون ,برپایی چنین ,فرهنگی کانون پرورش منبع